Kunst- en Literatuurprojecten op scholen

Ik heb als professioneel kunstenaar op vijf basisscholen in Wijchen met leerlingen gewerkt aan het kunstproject “Mijn Omgeving”, met gebruik van fotografie, film en schildertechnieken. Het project werd georganiseerd door kunsteducatiepunt KUCUCO Wijchen (nu Cultuurknooppunt) en Cultuurpact Rond Nijmegen.
In “Mijn Omgeving” werkten leerlingen uit groep 5 t/m 8 samen met een kunstenaar aan een eigen kunstwerk. Uitgangspunt was de eigen omgeving. Hoe is het om daar te wonen en wat kun je daar met een kunstwerk over vertellen? Tot en met 2013 werd dit project in 7 gemeenten uitgevoerd. In de gemeente Wijchen is dit project afgesloten met een eindexpositie in de Emmanuelkerk en in het kasteel van Wijchen, beide door mij georganiseerd.

Uit de pers:
“Expositie van kunstwerken door groep 7 van basisschool de Viersprong, met als thema: “Kasteel Wijchen”.
Onder begeleiding van kunstenares Birbee hebben de kinderen zich eerst verdiept in de werking van perspectief en in de vraag hoe je met perspectief kunt beïnvloeden wat je wilt laten zien. Op basis van door henzelf gemaakte foto’s van doorkijkjes, achtergronden en details van het kasteel ontstonden schilderijen, die vervolgens door samen te werken in kleine groepjes werden omgevormd tot verrassende kunstwerken.
Later dit jaar maken de kinderen samen met de kunstenares een muurschildering op hun schoolplein op basis van deze kunstwerken. De kinderen deden vol enthousiasme mee aan het project. Ze zijn trots op het resultaat en kijken uit naar hun expositie in het kasteel.”

Mijn uitgangspunt:
Kinderen zie je vaak vol overgave tekenen, dit is (ook voor volwassenen) een natuurlijke manier om zich te uiten. Er ontstaat een eigen belevenis op papier door puur plezier in het spel van “laten ontstaan”, dat totaal verschilt van het resultaat van “goed” leren tekenen. Uiteindelijk kunnen deze wel samengaan, maar daar komt voor een docent veel inzicht bij kijken.
Een kind ontwikkelt zich voor een groot deel al spelend en het zal vanzelf met vragen komen. Het is dan belangrijk om, tegelijk met basistechnieken, mogelijkheden te bieden voor het ontdekken van de wereld buiten en binnen zichzelf.
Ik ga er vanuit dat, naast dat zelf ontdekken, de ontwikkeling van de verbeeldingskracht en van verschillende manieren van zien en beleven het belangrijkste is in het kunstonderwijs. Het “out of the box” denken en het je iets kunnen verbeelden zijn immers voorwaarden voor het scheppen van mogelijkheden in je verdere leven.

Projecten op scholen:
Op school is leren de belangrijkste vorm van het zich ontwikkelen: leren door alleen of samen te werken aan het uitvoeren van opdrachten, en kunstprojecten vallen daaronder.
Als kunstenares kan ik voor een kunstproject gebruik maken van verschillende elementen zoals: schilderen, fotograferen, ruimtelijk werken, schrijven en vertellen.

Als we er tijd en gelegenheid voor hebben gaan we naar buiten, vooral veel kijken en uitproberen. Zo leer je over perspectief terwijl we ons verbeelden dat we een groot of een heel klein dier zijn, bv een insect, en je leert op veel verschillende manieren te kijken door te zoeken naar bijzondere vormen en structuren in de natuur of in de stadse omgeving. Voor het maken van een “kunstwerk” gaan we op zoek naar onze eigen vorm, waarbij we ons kunnen laten inspireren door culturen van verre landen of juist van dichtbij, in onze eigen omgeving.

Of we gaan verhalen schrijven:
Je werkt rond een thema met je fantasie en je maakt ook gebruik van wat je hebt meegemaakt. Ik begin met verhalen uit de hele wereld, o.a. uit de mythologie.
We werken daarna stap voor stap en zo merk je dat jij bijna vanzelf kunt schrijven. Je leert uit welke onderdelen een verhaal bestaat, hoe je door je personages te veranderen een ander vertelperspectief krijgt (het verhaal kan bv worden verteld vanuit een figuur die je zelf hebt bedacht) en je leeft je uiteindelijk helemaal in je eigen verhaal in.
Leren hoe je beeldend je verhaal vertelt kan een expressief onderdeel zijn, en bij het uitwerken van je verhaal op papier kunnen we ons laten inspireren door een kunststroming, bv Dada-kunst. De combinaties die we zo vinden leveren onze eigen beeldtaal op.